Η εκκλησία υπονομεύει την κρατική οντότητα

Αρθρογραφώ από το 1974 σε εφημερίδες και περιοδικά της Κύπρου. Σ’ αυτά τα 37 χρόνια έγραψα μόνο ένα άρθρο για τον αρχιεπίσκοπο της Κύπρου στις 10 Μαΐου του 2008 με τίτλο «Ένας φασίζων αρχιεπίσκοπος». Γι’ αυτό το άρθρο εισέπραξα από ένα αγνώστων στοιχείων «πολίτη» (δεν είχε την τόλμη να αποκαλύψει το όνομα του) αρκετές βρισιές από τηλεφώνου. Αυτό βέβαια δεν έχει καμιά σημασία για μένα, παρόλο που αυτό το γεγονός προσδιορίζει την κουλτούρα κάποιων πολιτών. Αυτό που θέλω να πω είναι, ότι συστηματικά αποφεύγω να ασχολούμαι με τον αρχιεπίσκοπο και τις δηλώσεις του. Δεν επιθυμώ να προσδίδω κύρος, σε κάποιον που δεν μπορεί να το κερδίσει με τις δικές του δυνάμεις, σ’ έναν πολίτη που «ούτε επιστολή δεν είναι σε θέση να γράψει», όπως είπε και κάποιος γνωστός θεολόγος. Δυστυχώς όμως, τόσο οι μπλε όσο και οι κόκκινοι, με κάθε ευκαιρία δίνουν «λόγο» στον αρχιεπίσκοπο. Θα τον επισκεφθούν για να ακούσουν την άποψη του και να του πουν, ότι έχει κάθε δικαίωμα να αρθρώνει λόγο για το «εθνικό»(εθνικό γιατί;) θέμα. Κι΄ αυτός ως «εθνάρχης» με τα κόκκινα και χρυσά άμφια, ως άλλος βυζαντινός αυτοκράτορας θα συμπεριφερθεί με τον γνωστό καλογερίστικο τρόπο. Παράλληλα, οι πολιτικοί είτε μπλε είτε κόκκινοι θα του ζητήσουν τον άμβωνα για να εκφέρουν τον πολιτικό τους λόγο. Θεωρούν ότι η παρουσία τους στην εκκλησία, η εκφώνηση λόγων από το μικρόφωνο της εκκλησίας δίνει βαρύτητα στο λόγο τους. Ίσως κάποιοι πολιτικοί της δεξιάς να ενεργούν με αυτό τον τρόπο, να είναι μέρος της πολιτικής τους κουλτούρας, αλλά μόνο στο χώρο της φαντασίας μπορεί κάποιος να σκεφτεί τη νομιμοποίηση της θρησκείας στο χώρο της κομουνιστικής αριστεράς. Να βλέπει τον Δημήτρη Χριστόφια να απαγγέλλει από τον άμβωνα το «Πιστεύω», ένα πολίτη που ισχυρίζεται ότι είναι κομουνιστής. Υπογραμμίζεται το «ισχυρίζεται» γιατί λογικά δεν είναι συμβατή η ταυτότητα του κομουνιστή με την ταυτότητα του θρησκευόμενου. Τότε σε ποια «Πιστεύω» πιστεύει; Του κομουνισμού ή της χριστιανικής ορθόδοξης θρησκείας; Να γίνει αποδεχτός ο ισχυρισμός ότι, αυτή η συμπεριφορά προσδιορίζει άγνοια; Αλλά το ζητούμενο είναι, αν ένας τέτοιος λόγος συμβάλλει στην άμβλυνση του θρησκευτικού φανατισμού. Ο λόγος, όπως υποστήριξε ο Hegel είναι πάντοτε αρθρωμένος σε έννοιες και συγκροτεί την εννοιακή πράξη αυτοκατανόησης και συμβάλλει αποφασιστικά σε ανάλογη συμπεριφορά από τους πολίτες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι φανερό ότι, ο προεδρικός λόγος και συμπεριφορά αυξάνει την επιρροή της θρησκοληψίας ανάμεσα στην ελληνοκυπριακή κοινωνία.
Είναι προσωπική επιλογή του Προέδρου να είναι θρησκευόμενος και είναι σεβαστό το δικαίωμα του. Όμως άλλο το ένα και άλλο να στρώνεις το χαλί στην εκκλησιαστική ηγεσία για πολιτικές παρεμβολές. Τέτοιες συμπεριφορές, τόσο από τον Πρόεδρο, όσο και από άλλους πολιτικούς ηγέτες, δημιουργούν το αναγκαίο πολιτικό κλίμα για πολιτικές παρεμβάσεις του αρχιεπισκόπου και των άλλων ιεραρχών στην πολιτική ζωή της χώρας. Ας λεχθεί πιο απλά: ο αρχιεπίσκοπος παρεμβαίνει γιατί του παραχωρούν το δικαίωμα οι πολιτικοί. Όταν οι δηλώσεις του αρχιεπισκόπου τους ευνοούν πολιτικά τις επικροτούν, όταν είναι δυσμενείς τις καταδικάζουν και του υποβάλλουν να ασχολείται μόνο με το θρησκευτικό του έργο. Όμως δεν είναι μόνο οι πολιτικοί που ενθαρρύνουν τον αρχιεπίσκοπο να παρεμβαίνει στην πολιτική ζωή: τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, θεληματικά ή άθελα τους χορεύουν στο σκοπό που παίζει ο αρχιεπίσκοπος. Κάθε λόγος του αρχιεπισκόπου προβάλλεται με προτεραιότητα από τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, αλλά και με πρωτοσέλιδα από τα έντυπα.
Έχω ακούσει πολλές φορές τους πολιτικούς μας να καταδικάζουν τους σημερινούς κυβερνώντες της Τουρκίας, οι οποίοι προσπαθούν να αυξήσουν τον θρησκευτικό φανατισμό ανάμεσα στους τουρκοκύπριους, οικοδομώντας παντού τζαμιά. Όμως από την άλλη, τα ίδια πολιτικά πρόσωπα κλείνουν τα μάτια στο γεγονός, ότι οι εκκλησίες φυτρώνουν σε κάθε γειτονιά, όπως τα περίπτερα. Κανένας πολιτικός σχηματισμός δεν διαμαρτύρεται γι’ αυτή την πολιτική της εκκλησιαστικής ηγεσίας που εμπερικλείει κινδύνους να μετατραπεί η ελληνοκυπριακή κοινωνία σε θρησκόληπτη φονταμενταλιστική ομάδα, με επικίνδυνες συνέπειες για το μέλλον της χώρας. Οι τοπικές αρχές και το κράτος κλείνουν τα μάτια σ’ αυτή τη δραστηριότητα που αναιρεί τον ισχυρισμό για μετασχηματισμό της κυπριακής κοινωνίας σε ευρωπαϊκή. Ποτέ δεν εμφανίστηκε στα ΜΜΕ ευρωπαίος πολιτικός ηγέτης να απαγγέλλει το «Πιστεύω» ή άλλο ευαγγελικό κείμενο ή να εκφωνεί πολιτικούς λόγους στις εκκλησίες. Οι Κύπριοι μπορεί να μην έζησαν το διαφωτισμό και τη συνεπακόλουθη νεοτερικότητα, αλλά σήμερα είναι ενταγμένοι στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια που στηρίζεται σε αρχές και αξίες της νέο-νεοτερικότητας, διαμορφώνει οράματα στα οποία οπωσδήποτε δεν περιλαμβάνονται οι αρχές των θρησκευτικών δογμάτων.
Είναι καιρός να απογαλακτιστεί η πολιτική ηγεσία από την επιρροή της εκκλησίας. Η ανεξιθρησκία στην Κυπριακή Δημοκρατία είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη, οι εκκλησιαστικοί ηγέτες δεν έχουν κανένα ρόλο να διαδραματίσουν στην πολιτική ζωή, ούτε ακόμα και σε εγκαίνια κρατικών έργων. Φανταστείτε με τη ρύθμιση του πολιτικού προβλήματος της χώρας, τι ρόλο θα έχει ο αρχιεπίσκοπος και οι επίσκοποι σε έργα που θα εγκαινιάζονται από τους κρατικούς άρχοντες, οι οποίοι πιθανόν να είναι μουσουλμάνοι. Αναμειγνύοντας τους καλόγηρους, τους μουφτήδες και τους ηγέτες των άλλων θρησκευτικών δογμάτων στην πολιτική ζωή, το στοίχημα του ενωμένου ομοσπονδιακού κράτους υπονομεύεται σοβαρά, όπως και το μέλλον της κυπριακής κοινωνίας ως ενιαίας οντότητας.