10 Μαΐ 2011

Λύτρωση από το παρελθόν για να κατασκευαστεί το μέλλον

Για να φθάσει ο κυπριακός λαός στη ρύθμιση του κυπριακού προβλήματος χρειάζεται τόλμη. «Λαοί που δεν τολμούν έλεγε ο Νεχρού, είναι καταδικασμένοι σε αποτυχία». Για να τολμήσει όμως κάποιος χρειάζεται επίγνωση του καθήκοντος, χρειάζεται γνώση, χρειάζεται απαλλαγή από το παρελθόν που τον δεσμεύει και τον καταδυναστεύει. Δυστυχώς, οι πολιτικοί ηγέτες της Κύπρου και εννοώ τους πολιτικούς ηγέτες και των δυο κοινοτήτων, ήταν και είναι άτολμοι. Δεν κατόρθωσαν να ανοίξουν νέους δρόμους στην κυπριακή κοινωνία, έμειναν δέσμιοι του παρελθόντος. Η λέξη «όραμα», παρέμενε άγνωστη, όλα ξεκινούσαν από την «ένωση και τη διχοτόμηση», διέγραφαν ένα ενδοχώριο κύκλο και κατέληγαν στο ίδιο σημείο και έφεραν στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα το κυπριακό. Τα περί αγώνα και απελευθέρωσης ή αναγνώρισης του νέου κράτους δεν είναι παρά κενές λέξεις, φιγούρα του λόγου. Δεν υπάρχει κανείς στη διεθνή πολιτική σκακιέρα που θα δικαιώσει τους ελληνοκυπρίους ή θα αποδεχθεί την εγκαθίδρυση δυο κρατών στο νησί.

Ο Μακάριος και ο Ντεκτάς είναι παιδιά της πιο συντηρητικής κοινωνίας, όπως αυτή δημιουργήθηκε μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο. Αν δεν υπήρχε Μακάριος δεν θα υπήρχε Ντεκτάς και αν δεν υπήρχε Ντεκτάς δεν θα ενισχυόταν ο ετσιθελισμός του Μακαρίου. Ήταν δυο συγκοινωνούντα αγγεία, με εθνικιστικές ιδέες και τοποθετήσεις. Γύρω από αυτά τα δυο πρόσωπα αναπτύχθηκαν μια ομάδα πολιτικών που επηρέασαν βαθιά την ιστορία της Κύπρου. Δεν θα υπήρχε πρώτ’ απ’ όλα Γρίβας, δεν θα υπήρχε χώρος γι’ αυτόν στην Κύπρο, δεν θα υπήρχε Παπαϊωάννου με τις εθνικιστικές του παρεκκλίσεις, δεν θα εμφανιζόταν Κυπριανού, Γιωρκάτζης και Τ. Παπαδόπουλος και τόσοι άλλοι οσφυοκάμπτες και κλακαδόροι που θα όξυναν και θα καλλιεργούσαν ακόμη περισσότερο το μίσος και την αντιπαράθεση. Ο λόγος του Ντεκτάς θα έπεφτε σε άγονο χωράφι, δεν θα υπήρχε θέληση στον αγώνα για διχοτόμηση από τη μάζα των τουρκοκυπρίων.

Κάποιοι, -θα έλεγα αρκετοί- θα διαφωνήσουν μ’ αυτό τον προβληματισμό: δεν μπορείς να ταυτίζεις τον Μακάριο με τον Ντεκτάς. Ο Μακάριος είναι μέγας, ο Ντεκτάς ένας ακραίος εθνικιστής που ήθελε να μοιράσει τη χώρα του. Ας δούμε όμως την πραγματικότητα, έξω από χαρακτηρισμούς και μεγεθυντικούς φακούς. Τι πέτυχε ο Μακάριος με την πολιτική που ακολούθησε μετά την ανεξαρτησία; Παρέλαβε μια χώρα ενωμένη και στη φιλοδοξία του να ενώσει τη νήσο με την Ελλάδα, την οδήγησε στην καταστροφή, στη διχοτόμηση. Η διχοτόμηση δεν ήλθε με τα γεγονότα του 1974. Προϋπήρχε των τραγικών γεγονότων του 1974. Είναι αυτό το δεδομένο που διαγράφει η επίσημη ιστορία των ελληνοκυπρίων, όπως διαγράφτηκε και από τη σκέψη των πολιτικών παιδιών του Μακαρίου. Η ΕΟΚΑ Β θα πουν κάποιοι άλλοι: η ηγεσία της ΕΟΚΑ Β έπαιξε ένα ρόλο πρόστυχο, αλλά ας είμαστε ανοικτομάτηδες αμφισβητίες των καθιερωμένων μύθων. Αυτός που δημιούργησε το πρόβλημα, αυτός που ενίσχυσε τους εθνικιστές με συνθήματα, ήταν ο ίδιος ο Μακάριος. Αυτός ίδρυσε την παρακρατική οργάνωση ΑΚΡΙΤΑΣ, αυτός κρατούσε το Γρίβα τη δεκαετία του 1960 από το χέρι και του έδωσε τη διοίκηση της αποκαλούμενης «Εθνικής Φρουράς», μ’ αυτή την πολιτική τροφοδότησε με στελέχη την ΕΟΚΑ Β. «Θε μου, τι μπλε ξοδεύεις για να μη σε βλέπουμε!» έγραψε για κάποιους άλλους λόγους ο Οδυσσέας Ελύτης, αλλά που ταιριάζουν απόλυτα στη δική μας υπόθεση.

Για να προχωρήσει η κυπριακή κοινωνία μπροστά, με όραμα ενοποίησης και να ρίξει ρίζες πολιτισμικής και οικονομικής ανάπτυξης θα πρέπει να απαλλαγεί από το βάρος των «μεγάλων» του παρελθόντος. Η αποδόμηση των κατασκευασμένων ινδαλμάτων και προτύπων σκέψης και συμπεριφοράς, είναι αυτή που θα βοηθήσει στη δημιουργία μιας νέας στέρεας βάσης για το μέλλον. Αν τεθούν οι «μεγάλοι» ηγέτες στις πραγματικές τους διαστάσεις, αν διαλυθούν οι μύθοι και το φωτοστέφανο που τους τοποθετήθηκε, αν δεν «ξηλωθούν» τα αγάλματά τους στη μια και στην άλλη κοινότητα, η κυπριακή κοινωνία δεν μπορεί να πάει μπροστά, δεν μπορεί να πολεμήσει αποφασιστικά τα κατάλοιπα του εθνικισμού, που σήμερα σηκώνουν κεφάλι και απειλούν να ανατρέψουν μια νέα προσπάθεια ειρηνικής συμφιλίωσης και αποκατάστασης των σχέσεων των δυο κοινοτήτων.

Η αμφισβήτηση είναι αυτή που οδηγεί σε νέες ανακαλύψεις και προόδους. Η κυπριακή κοινωνία θα πρέπει να αμφισβητήσει την «οσιοποίηση» των μεγάλων ηγετών της, να προβληματιστεί, να αφομοιώσει τα λάθη του παρελθόντος και να πεισθεί ότι αποτέλεσαν τη μήτρα των νεώτερων προβλημάτων, επειδή μόνο έτσι είναι δυνατόν να ανοιχτούν νέοι δρόμοι και νέες προσδοκίες. Δεν είναι αρκετό να γίνεται η διαπίστωση, ότι φταίει η μια ή η άλλη πλευρά ή και οι δυο, επειδή αυτό δεν λύει το πρόβλημα. Χρειάζεται βαθύτερος προβληματισμός, χρειάζεται να εξαχθούν συμπεράσματα που θα βοηθήσουν στην αναδημιουργία και την ανακατασκευή της κοινωνίας και του κράτους. Χρειάζεται τόλμη για να ανοιχθούν νέοι δρόμοι. Όσο αντικρίζεται το παρελθόν με τους φακούς της αντιπαλότητας και του διχασμού και επαληθεύεται στην ιστορική συλλογική μνήμη, τόσο απομακρύνεται το κοινό μέλλον. Είναι καιρός η κοινωνία μας να λυτρωθεί από το παρελθόν για να κατασκευάσει ένα σίγουρο «γειωμένο» μέλλον.

Κυριάκος Τζιαμπάζης

Εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ 7/5/2011

10 σχόλια:

Γαστών Νεοκλέους είπε...

Διάβασα με ενδιαφέρον το άρθρο σου. Εύστοχο όπως πάντα. Παραθέτω ξανά την κατάληξή του που με εκφράζει απόλυτα. « …Η αμφισβήτηση είναι αυτή που οδηγεί σε νέες ανακαλύψεις και προόδους. Η κυπριακή κοινωνία θα πρέπει να αμφισβητήσει την «οσιοποίηση» των μεγάλων ηγετών της, να προβληματιστεί, να αφομοιώσει τα λάθη του παρελθόντος και να πεισθεί ότι αποτέλεσαν τη μήτρα των νεώτερων προβλημάτων, επειδή μόνο έτσι είναι δυνατόν να ανοιχτούν νέοι δρόμοι και νέες προσδοκίες. Δεν είναι αρκετό να γίνεται η διαπίστωση, ότι φταίει η μια ή η άλλη πλευρά ή και οι δυο, επειδή αυτό δεν λύει το πρόβλημα. Χρειάζεται βαθύτερος προβληματισμός, χρειάζεται να εξαχθούν συμπεράσματα που θα βοηθήσουν στην αναδημιουργία και την ανακατασκευή της κοινωνίας και του κράτους. Χρειάζεται τόλμη για να ανοιχθούν νέοι δρόμοι. Όσο αντικρίζεται το παρελθόν με τους φακούς της αντιπαλότητας και του διχασμού και επαληθεύεται στην ιστορική συλλογική μνήμη, τόσο απομακρύνεται το κοινό μέλλον. Είναι καιρός η κοινωνία μας να λυτρωθεί από το παρελθόν για να κατασκευάσει ένα σίγουρο «γειωμένο» μέλλον».

Βασίλης Κωστή είπε...

Αγαπητέ Κυριάκο,
Το διάβασα Πολύ ενδιαφέρον. Ομως ενώ αρκετά απ΄ αυτά που γράφεις έχουν βάση, τα γραπτά σου πάσχουν επειδή παραγνωρίζεις το ρόλο του ξένου παράγοντα. Σε σχέση με την υποτίμηση του υπονομευτικού ρόλου των ξένων, που οφείλεται η επιλεκτική, κατά τη κρίση μου, προσέγγισή σου της σύγχρονης κυπριακής πολιτικής ιστορίας;

Αδάμος Ζαχαριάδης είπε...

Διάβασα το άρθρο σου, όπως βέβαια και τα περισσότερα από αυτά που γράφεις. Σε κάποιο σημείο αναφέρεις ότι ο Μακάριος επιθυμούσε (μετά την ανεξαρτησία) την ένωση... Θα ήθελα κάποια στιγμή να το κουβεντιάσουμε. Πιστεύω ότι αυτό που ήθελε στην πραγματικότητα ο Μακάριος ήταν να αντιστρέψει τη σχέση "Κύπρου-Μητέρας πατρίδας". Να θέσει εαυτόν δηλαδή στην ηγεσία του ελληνισμού και να έχει την επίσημη ελληνική κυβέρνηση υπόλογη και απολογούμενη σε αυτόν. Αν γινόταν ένωση το πολύ-πολύ ο Μακάριος να εγίνετουν μουχτάρης... Δηλαδή θα υποβαθμιζόταν. Η σχέση κράτους και έθνους είναι πολύ περίπλοκη στην ελληνική ιστορία και αξίζει να την μελετήσει κάποιος και στην περίπτωση της Κύπρου και των χειρισμών της ελληνικής κυβέρνησης. Τι νομίζεις εσύ για αυτά;

the Idiot Mouflon είπε...

ΟΥΤΟΠΟΣ

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ

ΨΗΦΟΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ

Jacqueline Καραγιώργη είπε...

Συμφωνώ με όσα λέγεις στα άρθρα σου. Αλλά διερωτώμαι πως θα μπορούσαν οι άνθρωποι εδώ να κάμουν την υπέρβαση αυτή. Δεν είναι καθόλου προετοιμασμένοι. Σ’ αυτή τη στάση που είναι δική σου και δική μου, φθάνομε μετά από πολλούς συλλογισμούς η όταν έχει κάποιος μεγαλώσει σ’ ένα περιβάλλον που είναι από πάντα ανεκτικός. Πρέπει κάποιος να έχει απαλλαχθεί από έτοιμες ιδέες, προκαταλήψεις, φόβους κτλ, και να μπορεί να κρίνει αντικειμενικά .. κτλ... Σαν να μην έχει ελπίδα εδώ. Εάν η νεολαία ήταν απαλλαγμένη από τες παλιές ιδέες, θα μπορούσε να φέρει αλλαγή. Αλλά, δεν τους βλέπω ελευθερωμένους!
φιλικώτατα.
Jacqueline Καραγιώργη
πρώην εκπαιδευτικός, συγγραφέας

Κώστας Σιαμμάς είπε...

Τολμάς!
Ακούει κανείς;

Λάκης Κούτζιουλας είπε...

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ ΚΑΙ ΩΡΑΙΟ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΣΥΝΗΘΙΣΕΣ ΟΜΟΛΟΓΩ ΧΩΡΙΣ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΙΑΣΜΟΥΣ

ΟΜΩΣ ΕΜΒΑΘΥΝΟΝΤΑΣ ΑΚΟΜΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΞΥΝΩΝΤΑΣ ΑΚΟΜΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΗΝ ΠΛΗΓΗ ΜΑΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΠΙΑ ΑΦΟΥ ΣΤΕΡΕΨΕ ΠΡΟ ΠΟΛΛΟΥ ΤΟ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΜΜΕΝΗ ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΒΙΑ ΚΑΙ ΠΥΟΝ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΥΣΩΔΟΥΣΗΣ ΓΑΓΓΡΑΙΝΑΣ

Θεωρώ ότι με το ωραίο σου κείμενο περιορίζεσαι στη διάγνωση και την παθογένεση της ασθένειας. Δεν τολμάς να αγγίξεις τη θεραπεία, όπως και κανείς εξ ημών, αφού όπως εύστοχα γράφεις χρειάζονται νέα μυαλά και νέοι άνθρωποι, με νέες προοδευτικές ιδέες και άλλη νοοτροπία, απαλλαγμένη από τα μίση και τα πάθη του παρελθόντος και φυσικά που θα αποστασιοποιηθούν από τους πανένοχους και ανεπαρκείς πολιτικούς του παρελθόντος.
Και αυτό είναι όχι πολύ δύσκολο, αλλά με τα σημερινά δεδομένα αδύνατο!
Αφού οι σημερινοί πολιτικοί μας ταγοί είναι κλωνοποιημένα εκτρώματα από κύτταρα των ηγετών αυτού του δύσμοιρου τόπου, όπου οι μισοί οδοί και λεωφόροι, φέρουν το όνομα του Μακαρίου και του Γεώργιου Γρίβα Διγενή.

Jacqueline Καραγιώργη είπε...

Συμφωνώ με όσα λέγεις στα άρθρα σου. Αλλά διερωτώμαι πως θα μπορούσαν οι άνθρωποι εδώ να κάμουν την υπέρβαση αυτή. Δεν είναι καθόλου προετοιμασμένοι. Σ’ αυτή τη στάση που είναι δική σου και δική μου, φθάνομε μετά από πολλούς συλλογισμούς η όταν έχει κάποιος μεγαλώσει σ’ ένα περιβάλλον που είναι από πάντα ανεκτικός. Πρέπει κάποιος να έχει απαλλαχθεί από έτοιμες ιδέες, προκαταλήψεις, φόβους κτλ, και να μπορεί να κρίνει αντικειμενικά .. κτλ... Σαν να μην έχει ελπίδα εδώ. Εάν η νεολαία ήταν απαλλαγμένη από τες παλιές ιδέες, θα μπορούσε να φέρει αλλαγή. Αλλά, δεν τους βλέπω ελευθερωμένους!
φιλικώτατα.
Jacqueline Καραγιώργη
πρώην εκπαιδευτικός, συγγραφέας

Άδωνις Χατζηβασιλείου είπε...

Ναι πρέπει να αμφισβητηθούν.
Χρειάζεται να βρεθεί κάποιος που να γράψει ένα άρθρο όπου να γίνεται με μαθηματικούς όρους σαφές, ότι η μόνη διευθέτηση που μπορεί να συμφέρει και σε τουρκοκύπριους και ελληνοκύπριους είναι η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία.

Σάββας Κυριάκου είπε...

Κε Τζιαμπάζη
Διαβάζω τα άρθρα σας εδώ και αρκετό καιρό και μπορώ να πω ότι οι απόψεις σας, εν πολλοίς, συμβαδίζουν με τις δικές μου. Το θετικό στοιχείο στην επιχειρηματολογία σας όσον αφορά στις προοπτικές για λύση του κυπριακού, είναι η αναφορά σας στο ρόλο που μπορεί να παίξει η κοινωνία στην επίλυση του προβλήματος. Η προσωποποίηση της πολιτικής στρέφει ολοένα και περισσότερο τον προσανατολισμό του ανθρώπου σε πρόσωπα και βιώνει το μέλλον του σαν αυτό να εξαρτάται από τις αποφάσεις μιας ελίτ των πολιτικών. Η κυπριακή κοινωνία μοιραία δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Ο κυπριακός λαός αδυνατεί να κατανοήσει την τεράστια δύναμη της κοινωνίας όπως επίσης αδυνατεί να αντιληφθεί ότι ο ρόλος της κοινωνίας δεν περιορίζεται απλώς στην εκλογή ενός προέδρου που να θέλει τη λύση. Ο ρόλος της κοινωνίας είναι να αποδείξει ότι η κατάσταση δεν συμφέρει καμιά από τις δύο πλευρές και ότι επιτέλους θέλει λύση. Δυστυχώς όμως αυτό είναι πολύ ρομαντικό για να συμβαίνει σε μια κοινωνία όπως η κυπριακή. Η παιδεία μας παράγει μη σκεπτόμενους ανθρώπους, οι οποίοι προσανατολίζονται στο πώς θα δουλέψουν περισσότερο για να καταναλώσουν περισσότερα. Υπάρχουν και αυτοί δε που κουνούν σημαιάκια και φωνάζουν συνθήματα σε κομματικές συγκεντρώσεις και βαφτίζουν τους εαυτούς τους πολιτικοποιημένα άτομα. Όταν η κοινωνία μας έχει πέσει σε πνευματική λήθη πώς να αποκτήσει και να εκδηλώσει τη βούλησή της; Ενδιαφέρον έχει επίσης να δούμε τις διάφορες τάσεις που διαμορφώνονται όσον αφορά τη στάση του κόσμου απέναντι στη λύση. Από τη μια βρίσκονται οι εθνικιστές και οι ονειροπόλοι οι οποίοι ακόμη πιστεύουν σε ιδεολογίες περασμένων εποχών. Από την άλλη έχουμε αυτούς οι οποίοι έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα ότι το κυπριακό δεν πρόκειται να λυθεί ποτέ. Οι συνομιλίες συνεχίζονται απλώς και μόνο επειδή αυτό είναι το σωστό να γίνει. Στην ουσία κανένας δεν περιμένει ότι το κυπριακό θα λυθεί μέσα από τις συνομιλίες. Η τραγική ειρωνεία όμως είναι ότι όντως ο πραγματικός ρόλος των συνομιλιών δεν είναι η εξεύρεση λύσης, αλλά αυτό αποτελεί μια άλλη πτυχή του κυπριακού την οποία δεν θέλω να θίξω προς το παρόν.

Αυτές οι σκόρπιες και πρόχειρα διατυπωμένες ιδέες σίγουρα δεν σας λένε και πολλά. Θα ήθελα όμως να τις συγκροτήσω σε ένα κείμενο το οποίο να είναι πιο διαφωτιστικό και κατατοπιστικό όσον αφορά τις απόψεις μου επί του θέματος. Πριν το κάνω αυτό όμως θα επιθυμούσα πρώτα να αναπτύξουμε ένα διάλογο γύρω από το θέμα. Τα άρθρα σας είναι ήδη αρκετά διαφωτιστικά για το ποιόν της σκέψης σας, αλλά ένας απευθείας διάλογος μαζί σας θα ήταν αρκετά ενδιαφέρον.
Σάββας Κυριάκου
Φοιτητής