Ν. Τορναρίτης: δημιουργία ομοσπονδιακής συνείδησης

Ο κ. Νίκος Τορναρίτης τόλμησε και έθεσε το πρόβλημα στην πραγματική του διάσταση, υποστηρίζοντας: να δημιουργήσουμε ομοσπονδιακή συνείδηση στον Κύπριο πολίτη και στη νέα γενιά. Να γνωρίζει τι σημαίνει ομοσπονδία και όχι να περιμένει να ακούσει τι θα του πουν κάποιοι άλλοι. Γι’ αυτό χαρακτηρίζεται πρωτοπόρα η εισήγηση του για ανάλυση του θέματος της ομοσπονδίας στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης. Η αντίδραση όσων απορρίπτουν την ομοσπονδία ως μορφή του κυπριακού κράτους άμεση: η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία είναι αντιδημοκρατική, ρατσιστική και ανεφάρμοστη στην Κύπρο. Αναφέρονται αόριστα σε ομοσπονδία, αλλά όπως υποστήριξε ο κ. Ν. Τορναρίτης στο μυαλό τους έχουν κάτι άλλο που δεν είναι ομοσπονδία.

Συμφωνώ απόλυτα μ’ αυτή τη συμπερασματική του διατύπωση, που είναι το απόσταγμα των εμπειριών που έχει αποκτήσει από την ανάμειξη του στην πολιτική, τις τελευταίες δεκαετίες. Η άποψη όσων απορρίπτουν την ομοσπονδία και ειδικά την προσπάθεια για κατασκευή πολιτών που θα αποδέχονται και θα υποστηρίξουν το ομοσπονδιακό κράτος, μου φέρνει στη θύμηση μου την επιστολή που έστειλαν οι τρεις μητροπολίτες το 1959 στον υπουργό εξωτερικών της Ελλάδας Ευάγγελο Αβέρωφ, με την οποία απέρριπταν την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος, επειδή όπως υποστήριζαν, υπήρχε ο κίνδυνος δημιουργίας κυπριακής συνείδησης. Όμως η νεαρή Κυπριακή Δημοκρατία είχε άμεση ανάγκη να κατασκευάσει πολίτες που να την υπερασπίζονται. Δυστυχώς η ηγεσία της εκκλησίας, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και οι πολιτικοί ηγέτες όλων των πολιτικών αποχρώσεων συνέχισαν την πολιτική της «αυτοδιάθεσης-ένωσης», με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η κυπριακή κοινωνία στα γεγονότα του Δεκέμβρη του 1963.

Σήμερα οι αντιδράσεις των πολιτικών που απορρίπτουν τη δημιουργία ομοσπονδιακής συνείδησης, έχουν ακριβώς τα ίδια κίνητρα: να εμποδίσουν την εγκαθίδρυση ομοσπονδίας ως μορφής του κυπριακού κράτους, η οποία θα επιλύσει το πρόβλημα που κρατά δέσμια την κοινωνία μας σε προκαταλήψεις και εθνικιστικές προσλήψεις που δημιουργούν αρνητικά στερεότυπα και εμποδίζουν την παραπέρα ανάπτυξη της κοινωνίας. Δεν επιθυμούν λύση του κυπριακού προβλήματος επειδή τίθεται το ζήτημα της κατασκευής πολιτών για το δικοινοτικό, διζωνικό κράτος. Βέβαια στην ιστορία, σε  όλες τις χώρες που εγκαθιδρύθηκαν ομοσπονδιακά κράτη τον 19^ο αιώνα, τέθηκε άμεσα το ζήτημα της κατασκευής πολιτών που θα υπερασπίζονταν το κοινό κράτος, σε αντίθεση με την αντίληψη της υπεράσπισης του εδάφους και της κυριαρχίας του πριγκιπάτου και της κοινότητας τους. Ένας από τους ηγέτες της ιταλικής Παλιγγενεσίας (Risorgimento), πολιτικός και διανοούμενος, υπερασπιστής της ενοποίησης του Ιταλικού κράτους ο Massimo d’ Azeglio, υπογράμμιζε: «Δημιουργήσαμε την Ιταλία, τώρα πρέπει να δημιουργήσουμε τους Ιταλούς».

Τι φοβούνται οι υπερασπιστές της απόρριψης της δικοινοτικής ομοσπονδίας και της δημιουργίας ομοσπονδιακής συνείδησης; Η εγκαθίδρυση διζωνικής ομοσπονδίας και η κατασκευή πολιτών θα αποσυναρμολογήσει, τις προσωπικές, ατομικές αντιλήψεις και τα επικοινωνιακά σχήματα και συμπεριφορές που εδραιώθηκαν στον χρόνο και  μετατράπηκαν σε ιδεολογήματα για «εθνική επιβίωση και παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», τα οποία εδραίωναν την πολιτική τους κυριαρχία πάνω στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα, αλλά και στην αποδοχή μιας «καθαρής ομοσπονδίας» με την οποία θα επεκτείνουν την κυριαρχία τους και στην άλλη κοινότητα.

Δημιουργία συνείδησης του πολίτη του ομοσπονδιακού κράτους, σημαίνει συνειδητή υπεράσπιση του εδάφους της χώρας στο οποίο έχουν εγκαθιδρυθεί δυο συνιστώντα κράτη και όχι υπεράσπιση του ενός συνιστώντος κράτους. Αυτό εξ αντικειμένου θα επανενώσει την κοινωνία και θα δημιουργήσει συνθήκες ομαλής εξέλιξης του κυπριακού κράτους. Η υπεράσπιση της κοινής πατρίδας, δηλαδή της κυριαρχίας της, νοείται ως υπεράσπιση της λαϊκής κυριαρχίας, δηλαδή της δημοκρατίας στην οποία ο πολίτης ασκεί τα δικαιώματά του. Όμως μια τέτοια κατάσταση θα ανατρέψει όλα τα εθνικιστικά στερεότυπα που για δεκαετίες έχουν καλλιεργηθεί ανάμεσα στους πολίτες και ότι το όνομα και η μορφή του κυπριακού κράτους, η Κυπριακή Δημοκρατία, δεν μπορεί να διαφοροποιηθεί. Η άρνηση για μετατροπή της μορφής του κυπριακού κράτους από ενιαίο σε ομοσπονδιακό, είναι η ουσία του νεοεθνικισμού, ο οποίος μεταπήδησε από την «αυτοδιάθεση-ένωση» του παρελθόντος στην διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας όπως έχει διαμορφωθεί με το Δίκαιο της Ανάγκης από το 1963 και μετέπειτα.

Η πρόταση του κ. Νίκου Τορναρίτη είναι πρωτοπόρα και εκσυγχρονιστική. Θα αναδιαμορφώσει την κυπριακή κοινωνία, θα εμπεδώσει στη νέα γενιά που θα ζήσει και θα αναπτυχθεί στο ομοσπονδιακό κράτος τη συνείδηση της υπεράσπισης του κοινού κράτους, τη συνείδηση της ειρηνικής συμβίωσης των πολιτών του κοινού κράτους, την υπεράσπιση των κοινών τους συμφερόντων. Επιθυμώ επίσης, να συγχαρώ τον Υπουργό Παιδείας κ. Καδή που αποδέχτηκε την πρόταση του κ. Τορναρίτη. Ως άτομα, ως κοινωνικά σύνολα και ως προσωπικότητες ανεξάρτητα από τον πολιτικό χώρο στον οποίο βρίσκονται τοποθετημένοι θα πρέπει να υποστηρίξουν αυτή την πρωτοβουλία και να απομονώσουν κάθε φωνή, η οποία μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην ανάπτυξη της. 

Εφημερ. ΠΟΛΙΤΗΣ ημ. 24/7/2014