Εκείνοι που απορρίπτουν τη σύσταση ομοσπονδία ισχυρίζονται ότι η ονοματολογία δεν έχει σημασία, αλλά το ουσιαστικό είναι το περιεχόμενο που θα της δοθεί. Θα το πώς καθαρά και χωρίς υπεκφυγές: είτε δεν γνωρίζουν πως οργανώνονται τα κράτη ή απλώς κοροϊδεύουν τους πολίτες. Αναζητείται η εγκαθίδρυση δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδία και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε υλικά που θα μας δώσουν αυτό το αποτέλεσμα. Όλα τα άλλα είναι έπεα πτερόντα ή λόγια του καφενέ. Για να οργανώσουμε, λοιπόν, ένα ομοσπονδιακό κράτος θα πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε την εγκαθίδρυση πολιτειών ή όπως προσδιορίστηκαν «συνιστώντα κράτη». Εδώ ακριβώς δεν έχει καμιά σημασία η ονοματολογία, επειδή στη νομική επιστήμη, έχουν αποδοθεί διάφορα ονόματα σ’ αυτά τα νομικά σχήματα: πολιτείες, γαίες, κράτη, επαρχίες κλπ, ανάλογα με το κράτος αναφοράς. Η ουσία του θέματος βρίσκεται αλλού και κυρίως στις αρμοδιότητες με τις οποίες περιβάλλονται και ασκούνται από τις τοπικές κυβερνήσεις. Στη θεωρία της νομικής επιστήμης συναντούνται δυο ειδών ομοσπονδίες: η κάθετος ομοσπονδία και η οριζόντια ομοσπονδία. Θα επεξηγήσω με απλά λόγια και παραδείγματα τους όρους και μετά θα αναφερθώ στην δική μου πρόταση.
Κάθετος ομοσπονδία: Με την εγκαθίδρυση ομοσπονδιακού κράτους προβάλλει το ερώτημα των σχέσεων της ομοσπονδίας με τα συστατικά κρατίδια. Στην «κάθετη» σχέση εννοείται ότι η ομοσπονδία και τα κρατίδια θα διαθέτουν ανεξάρτητες εξουσίες, αλλά, το κάθε επίπεδο εξουσίας θα έχει την αποκλειστική ευθύνη της υλοποίησης των αποφάσεων του στα πλαίσια των εξουσιών και αρμοδιοτήτων που του παραχωρεί το σύνταγμα. Όμως για να γίνει δυνατή η υλοποίηση των αποφάσεων της ομοσπονδίας σ’ ολόκληρη την επικράτεια είναι απαραίτητη η συνεργασία των αρμοδίων οργάνων των κρατιδίων, έτσι που αναγκαστικά οδηγεί στη συνεργασία κέντρου και περιφέρειας.
Στο στάδιο του συντονισμού τα ομοσπονδιακά όργανα παρεμβαίνουν και ελέγχουν εάν τα όργανα των κρατιδίων εφαρμόζουν τις νομοθετικές και δικαστικές αποφάσεις των ομοσπονδιακών οργάνων, εφόσον σύμφωνα με τις πρόνοιες του ομοσπονδιακού συντάγματος, ιεραρχικά τοποθετούνται σε χαμηλότερο επίπεδο. Η κάθετη αυτή σχέση, ουσιαστικά οδηγεί σε σύγχυση των διαχωριστικών γραμμών, εφόσον η παρεμβολή των ομοσπονδιακών οργάνων θέτει σε «δεύτερη» μοίρα τις εξουσίες του κρατιδίου. Ο αναγνώστης για να αντιληφθεί αυτό που τονίζεται εδώ, είναι αρκετό να παρακολουθήσει στην τηλεόραση μια αμερικάνικη αστυνομική ταινία, και θα διαπιστώσει, ότι εκεί που παρεμβάλλεται το FBI υποτάσσονται τα αστυνομικά όργανα του κρατιδίου στους εκπροσώπους του ή αποχωρούν. Οι αποφάσεις του Ανωτάτου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου είναι υποχρεωτικές για τα μέλη που συνθέτουν την ομοσπονδία, διαφορετικά λαμβάνονται μέτρα εναντίον του μέλους που δεν εφαρμόζει τις αποφάσεις του. Το ομοσπονδιακό σύνταγμα προβλέπει και άλλα όργανα που διαθέτουν αρμοδιότητες κάθετης σχέσης, τα δε συντάγματα των κρατών της Λ. Αμερικής έχουν το δικαίωμα executio δηλαδή προβλέπουν τη λήψη καταναγκαστικών μέτρων σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης των διοικητικών οργάνων των κρατιδίων.
Οριζόντιος ομοσπονδία: Στη Γερμανία όμως, έχουν θεμελιωθεί διαφορετικές σχέσεις ανάμεσα στα όργανα της ομοσπονδίας και των γαιών (έτσι ονομάζονται τα κρατίδια). Η κεντρική ομοσπονδιακή εξουσία, αντί να παρεμβαίνει με δικά της όργανα εκεί που διασταυρώνονται οι εξουσίες κεντρικών και περιφερειακών οργάνων, ανατίθενται στα όργανα των κρατιδίων να εφαρμόσουν τις αποφάσεις των ιεραρχικά ανωτέρων οργάνων. Έτσι, τα όργανα των κρατιδίων πέρα από την υλοποίηση των δικών τους αποφάσεων αναλαμβάνουν και την υλοποίηση των αποφάσεων των ομοσπονδιακών οργάνων, γι’ αυτό και προσδιορίζεται ως «οριζόντιος» ομοσπονδία. Εννοείται ότι σ’ αυτή την περίπτωση συνταγματικά προσδιορίζεται μια ευρύτερη γκάμα αρμοδιοτήτων των οργάνων εξουσίας των γαιών.
Γενικά όμως και στη μια και στην άλλη περίπτωση των μορφών ομοσπονδίας, ο συγκεντρωτισμός της εξουσίας στην ομοσπονδία δεν αποφεύγεται. Γιατί; Η κεντρική εξουσία, έχοντας στα χέρια της το νόμισμα της χώρας, την εξωτερική πολιτική και το αποκλειστικό δικαίωμα να καθορίζει το περιεχόμενο των διμερών και διεθνών οικονομικών της σχέσεων, τη σύναψη εξωτερικών δανείων ή και την εγγύηση των δανείων που συνάπτουν τα κρατίδια, -με το δικαίωμα να ασκεί οικονομικό έλεγχο σ’ αυτά-, ενώ ταυτόχρονα συντονίζει τις οικονομικές δραστηριότητες σ’ ολόκληρη την εδαφική της επικράτεια. Τα κεντρικά όργανα του ομοσπονδιακού κράτους λαμβάνουν δεσπόζουσα θέση, αποκτώντας τον σεβασμό και το αναγκαίο κύρος.
Η πρόταση μου: ύστερα από τόσα χρόνια διαπραγματεύσεων, ήρθε, θεωρώ, η ώρα να κατασταλάξουμε στη μορφή ομοσπονδίας που θα εγκαθιδρύσουμε. Στο σχέδιο Ανάν, η δομή του ομοσπονδιακού κράτους βασιζόταν στη σύνθεση της κάθετης και οριζόντιας ομοσπονδίας, επειδή ακριβώς προνοούσε την εγκαθίδρυση ομοσπονδιακών οργάνων που θα έλεγχαν τα κρατίδια σε ορισμένους τομείς της δραστηριότητας τους, αλλά ταυτόχρονα παραχωρούσε ένα ευρύ φάσμα εξουσιών στα κρατίδια. Οι προτάσεις Χριστόφια προσδιορίζουν Προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης με ισχυρές εξουσίες του κεντρικού κράτους και περιορισμό εκείνων των κρατιδίων. Με άλλα λόγια, οι ελληνοκύπριοι υποστηρίζουν μια ισχυρή κάθετη ομοσπονδία, με όσον το δυνατόν λιγότερες εξουσίες στα κρατίδια. Από την άλλη οι τουρκοκύπριοι επιθυμούν την οριζόντια ομοσπονδία με ευρύτητα αρμοδιοτήτων και εξουσιών των κρατιδίων.
Η κοινωνία μας αποδείχτηκε ανέτοιμη να αποδεχθεί προτάσεις που θα ανταποκρίνονται στα δεδομένα που η ίδια έχει συνηθίσει να διαχειρίζεται. Γι’ αυτό λοιπόν, εισηγούμαι, να επανεξεταστεί το ζήτημα της δόμησης του ομοσπονδιακού κράτους, να περάσουμε από την υποστήριξη της κάθετης ομοσπονδίας στην αποδοχή της οριζόντιας ομοσπονδίας. Αν θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα μας, αν θέλουμε να κάνουμε τα πρώτα κοινά βήματα όπως τα νήπια μέχρι να ενηλικιωθούμε, δεν έχουμε άλλη επιλογή από την οριζόντια ομοσπονδία. Πιστεύω, ότι τίποτα δεν είναι αιώνιο, η ζωή είναι οδοστρωτήρας, πολλά σήμερα που φαντάζουν δύσκολα και ανυπέρβλητα, αύριο θα περάσουν στο περιθώριο, η ζωή θα αναγκάσει την κοινωνία να λάβει άλλες αποφάσεις και μέτρα για την περαιτέρω ανάπτυξή της.
Εφημ. ΑΛΗΘΕΙΑ ημ. 17/5/201
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου